Cataract

Cataract betekent dat de lens in het oog troebel is geworden. Door de vertroebeling van de lens komen de lichtstralen niet mooi meer samen ter hoogte van het netvlies. Het gevolg is dat u geleidelijk aan minder scherp en slechter ziet. Dit proces verloopt meestal over enkele jaren, soms kan het zich echter ook op kortere tijd manifesteren. Cataract is meestal leeftijdsgebonden en komt voornamelijk voor bij mensen boven de 60 jaar.

De meest voorkomende klachten zijn:

waziger, minder scherp zicht
dubbel zicht in 1 oog
zien van doffere kleuren
verminderd contrast
last van verblinding door tegenliggers bij autorijden of het zien van halo’s rond lichten

Naast ouderdomsgebonden cataract zijn er ook andere oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat u cataract (op jongere leeftijd) ontwikkelt. Zo kunnen oogtrauma’s, ontstekingen, erfelijke aandoeningen, stofwisselingsstoornissen of eerdere operaties in het oog ook aanleiding geven tot vorming van cataract.

Indien er cataract aanwezig is en de klachten storend zijn, zal de mogelijkheid van een cataractoperatie besproken worden. Bij een cataractingreep wordt de eigen lens vervangen door een kunstlens die voor de rest van het leven ter plaatse blijft in het oog. De ingreep gebeurt meestal onder lokale druppelverdoving en in het dagziekenhuis.

Behandeling

De enige manier waarop cataract kan behandeld worden is dmv. chirurgie. Het moment wanneer deze ingreep moet gebeuren hangt af van de ernst van de lenstroebeling en de levenswijze( al dan niet autorijden, lezen, fijn handwerk.) en wordt vastgesteld in overleg met de oogarts. Cataractchirurgie wordt tegenwoordig gedaan onder locale anesthesie en dagopname in het chirurgisch centrum. Bij de cataract ingreep wordt de vertroebelde lens vervangen door een kristalheldere kunstlens. Tijdens een onderzoek voorafgaande aan de operatie (=biometrie) wordt de theoretische sterkte bepaald die de in te planten kunstlens moet hebben om de te opereren patiënt zo min mogelijk afhankelijk te maken van een optisch hulpmiddel(bril) na de ingreep. Hierdoor bestaat de mogelijkheid om tegelijk met de behandeling van de cataract ook evt. sterke brilglazen weg te werken.

Oogarts Frank Kesteloot maakt gebruik van de nieuwste microchirurgische technieken om cataract te opereren. De meest recente operatietechniek voor cataractoperatie noemt phacoemulsificatie. Hierbij wordt de troebele lens verbrijzeld met behulp van ultrasonore energie waarna de brokstukken worden afgezogen.Dit is in tegenstelling tot de algemene misvatting dat de cataract geopereerd wordt met behulp van laser. De laser is een snijdend instrument en wordt actueel niet gebruikt voor dergelijke operaties tenzij in enkele experimentele studies. De trend is naar alsmaar kleinere operatiewonden om een snellere postoperatieve genezing te bekomen. De nieuwste technieken laten een wonde van amper 3mm toe. Doorheen een dergelijke kleine wonde wordt dan een plooilens in opgerolde toestand in het oog geschoven. Eenmaal in het oog ontrolt deze lens zich terug tot haar normale diameter van ongeveer 6mm.

Een recente en belangerijke ontwikkeling in de cataractchirurgie is het opereren onder druppelanesthesie. Voorheen werd de lokale verdoving gegeven door middel van een injectie onder het oog. Dit was soms pijnlijk en kon lelijke bloedingen veroorzaken als er accidenteel een bloedvat werd geraakt. De voordelen van druppelanesthesie zijn talrijk. Het vrijwaart de patiënt van de eventuele pijn veroorzaakt door een klassieke verdoving met een injectie. De recuperatie van de gezichtsscherpte na de cataractoperatie is sneller en quasi onmiddellijk. Na een cataractoperatie onder druppelanesthesie kan de patiënt meestal reeds onmiddellijk zien. Een medisch voordeel is dat de cataractoperatie kan uitgevoerd worden bij patiënten die bloedverdunnende medicamenten nemen zonder dat deze voorafgaand aan de operatie moet gestopt worden.

Risico’s van cataractoperaties

Cataractoperaties zijn de meest frequent uitgevoerde chirurgische procedure. Doorgaans is het een zeer dankbare ingreep welke een grote tevredenheid geeft bij de geopereerde cataract patiënten. Uitgevoerd volgens de nieuwste technieken en door een bekwaam en ervaren oogchirurg is de complicatiegraad bijzonder laag (minder dan 5% der ingrepen). Een totaal risicoloze ingreep van cataract zal nooit bestaan doch het is de plicht van elke chirurg om de kans op complicaties zo laag mogelijk te houden.

Nastaar

Dit is een goedaardige en meestal laattijdige verwikkeling welke optreedt na ongeveer één derde na de operatie van cataract. Er treedt een vertroebeling op van het achterste lenskapsel dat de ingeplante kunstlens ondersteunt. Door middel van een kleine procedure met een Yag-laser, waarbij een opening in dit kapsel wordt gemaakt, kan dit verholpen worden . Deze behandeling is niet belastend , duurt ongeveer 2 à 3 minuutjes en kan tijdens de raadpleging in de praktijk worden uitgevoerd.

Presbyopiebehandeling door multifocale lenzen

Door plaatsing van een multifocale lens is het mogelijk om zowel ver als dicht scherp te stellen zonder dat een optisch hulpmiddel (leesbril) nodig is. Men kan dit enigszins vergelijken met het visueel comfort verkregen door het dragen van een multifocale (progressieve) bril, zonder dat deze bril nodig is. Men krijgt hierdoor de visuele soepelheid terug welke men progressief is verloren geraakt vanaf de leeftijd van veertig jaar. De eventueel voorafbestaande refractieafwijking (bril afhankelijkheid ook om ver te zien) zal men eveneens proberen te minimaliseren.

Deze procedure is op chirurgisch vlak identiek aan een cataract ingreep, doch deze wordt uitgevoerd wanneer er een refractief/presbyopie probleem aan de basis ligt. Eenvoudig gesteld kan men de werking van het optisch systeem van het oog vergelijken met een camera. Waar in een camera het beeld wordt scherpgesteld op de beelddrager (film, videoband of CCD) gebeurt dit in het oog op het netvlies. Het optisch systeem van het oog omvat het hoornvlies (2/3 optische sterkte) en de lens (1/3 optische sterkte), beiden verantwoordelijk voor de scherpstelling. In tegenstelling tot het hoornvlies met een vaste scherpstelling kan de lens bij jongere personen scherp stellen op wisselende afstanden. Hierdoor kunnen jongere personen zowel ver als dicht scherp stellen. Vanaf de leeftijd van veertig jaar gaat dit soepel instelvermogen van de lens snel achteruit zodat men dan een aparte correctie nodig heeft om te lezen (leesbril of bi/multifocale glazen) = presbyopie. Bij een onevenwicht tussen de scherpstelling van het optische systeem en de aslengte van het oog spreekt men over een refractieafwijking van het oog.
Door implantatie van een multifocale lens kan men zorgen voor een minimalisatie van de brilafhankelijkheid. In het ideaal geval is er geen bril meer nodig voor ver noch voor dicht. Bij een klassieke lens kan men enkel streven naar een optimaal zicht voor ver of voor dichtbij. Een nadeel van dergelijke multifocale lenzen is dat men wat kan inboeten aan contrastscherpte door het feit dat slechts een deel van de optiek van de multifocale lens zal gebruikt worden voor de scherpstelling voor ver ,het ander deel voor de scherpstelling voor dicht. In tegenstelling met de klassieke staaringrepen die meestal gebeuren op oudere leeftijd(> 65 jaar) kan de plaatsing van een multifocale implantlens reeds vroeger gebeuren( vanaf 45 jaar).
Na de ingreep met implantatie van deze multifocale lenzen moet u rekenen op ongeveer twee tot drie weken vooraleer u echt gewoon wordt aan uw nieuw zicht. De grote meerderheid van patiënten met een multifocale lens kunnen goed functioneren zonder bril.