Leeftijdsgebonden maculaire degeneratie (LMD)

Bij maculadegeneratie speelt een specifieke zone van het netvlies -de gele vlek of macula- een belangrijke rol. De gele vlek zorgt voor het belangrijke scherptezicht.  Zoals de naam van de ziekte doet vermoeden, komt deze voornamelijk voor op oudere leeftijd. Doch de oorzaak is multifactorieel en ook andere zaken zoals erfelijkheid, ras en omgevingsfactoren spelen een rol. De aandoening komt meestal voor in beide ogen, maar hoeft niet tegelijkertijd in beide ogen op te treden.

De klachten kunnen zich manifesteren als:

  • waziger, minder scherp zicht (op kortere tijd ontstaan)
  • zien van vervormingen (rechte lijnen die als kromme lijnen gezien worden)
  • zien van een centrale vlek

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen 2 vormen van leeftijdsgebonden maculadegeneratie: de droge en natte vorm.

9

Droge maculadegeneratie

Dit is de meest voorkomende vorm. Hierbij gaat het zicht zeer geleidelijk achteruit, een proces dat meestal over jaren verloopt. Patiënten kunnen vervormingen opmerken of een centrale vlek in het gezichtsveld, waardoor bijvoorbeeld lezen moeilijker wordt.
Tot op heden is er geen behandeling voor de aandoening. Een gezonde levensstijl en evenwichtig voedingspatroon worden aangewezen. In sommige gevallen kunnen specifieke vitamines nuttig zijn.

9

Natte maculadegeneratie

Bij de natte vorm groeien abnormale, slechte bloedvaten onder en/of in het netvlies. Deze kunnen bloeden en lekken, waardoor vocht zich kan opstapelen ter hoogte van de macula. Dit kan leiden tot een snelle en ernstige visusdaling. De aandoening wordt behandeld door herhaalde injecties toe te dienen in het oog, die deze abnormale bloedvatvorming tegengaan.

Klachten

De gele vlek is verantwoordelijk voor de centrale gezichtsscherpte en het kleurenzicht. De centrale gezichtsscherpte wordt gebruikt voor het herkennen van details nodig voor oa. het lezen, herkennen van personen, autorijden, fijn handwerk.. Maculaire degeneratie zal deze fijne gezichtsscherpte in toenemende mate bemoeilijken. In een vroegtijdige stadium van deze aandoening zal men beeldvervorming gewaarworden . Men ziet dan vervormingen in rechte lijnen (ramen, palen.). Indien deze beeldvervorming zeer plots optreedt en snel evolueert is er waarschijnlijk sprake van een ‘natte vorm’ van LMD. In dergelijk geval is snelle contactname met een oogarts aangewezen. In een gevorderd stadium zal men enkel nog een wazige vlek gewaarworden in het centrum van het gezichtsveld.

Diagnosestelling

Een eenvoudige manier om zelf maculaire degeneratie vast te stellen is door middel van de amslertest. Belangerijk is dan wel dat men elk oog afzonderlijk test. Immers door het gelijktijdige zicht met beide ogen is het soms mogelijk dat men in de beginfase van de aandoening niet bewust is van het verlies aan scherpte in één oog.

Hoe amslertest te gebruiken?

Gebruik Amslertest voor opsporing LMD

  • Druk deze test af op papier
  • Draag uw leesbril en houd deze test op leesafstand met goede belichting
  • Dek één oog af
  • Kijk rechtstreeks naar het centrale punt met uw onafgedekt oog
  • Noteer tijdens het rechtstreeks kijken naar het centrale punt of de hele kaart waargenomen wordt, of alle lijnen van de kaart recht lopen en of er andere gestoorde zones zijn, minder duidelijk of donkerder
  • Herhaal deze handeling met het andere oog.

Indien de lijntjes op eender welke plaats van de kaart verstoord lijken, onduidelijk, onderbroken of indien de ruitjes donker of verkleurd lijken, neem contact op met het oogartsencentrum.

Om evt. maculaire afwijkingen vroegtijdig vast te stellen is een oogonderzoek bij een oogarts aangewezen vanaf de leeftijd van 50 jaar, zeker als er dergelijke netvliesafwijkingen voorkomen in uw eigen familie. Een onderzoek van het netvlies (oogfundusonderzoek) zal dan uitsluitsel kunnen geven over het al dan niet aanwezig zijn van maculaire degeneratie. In bepaalde gevallen zal er een bijkomend onderzoek (fluo-angiografie) worden gepland om verwikkelingen (ingroei van nieuwe vaten) in het kader van de natte vorm van LMD uit te sluiten.
Fluoangiografie : Aankleuren der retinale vaten na injectie van contraststof (fluoresceïne); bemerk de centrale hyperfluorescentie ten gevolge van oplichten van ingegroeide nieuwe vaten onder de macula= natte vorm van LMD.

Behandeling

Volgens recente studies zou inname van bepaalde voedingssupplementen een stabiliserend effect geven op de evolutie van de droge vorm van LMD. Bij de natte vorm kan behandeling dmv. laser verder verlies van scherpte beperken door destructie van de nieuw gevormde vaten onder het netvlies.
Voor de natte vorm van LMD zijn er recent een aantal nieuwe behandelingswijzen bijgekomen

  1. Intravitreale injecties waarbij medicatie (Avastin, Eylea, Lucentis), die rechtstreeks inwerkt op de nieuwvaatvorming (anti-VEGF ), in het oog wordt ingespoten. Dit is een uiterst beloftevolle therapie waarbij men voor het eerst kan hopen op recuperatie van het zicht in gevallen van natte vormen van LMD en niet alleen op stabilisatie zoals tot dusver het geval was.
  2. De photodynamische therapie voor een aantal specifieke gevallen . Hierbij wordt er een kleurstof ingespoten via een ader in de arm die zich zal concentreren in de ongewenste nieuwgevormde bloedvaatjes onder de gele vlek. Vervolgens zal deze kleurstof door laserstralen worden geactiveerd waardoor deze nieuwvaatvorming zal verdwijnen. Gezien de neiging tot herval zelfs na succesvolle behandeling zal in dergelijk geval regelmatige opvolging door de oogarts zeker aangewezen zijn zodat tijdig kan herbehandeld worden zo nodig